Automaticity, Habit

Siła woli a niezdrowe pokusy – uwaga spoiler! – siła woli zazwyczaj przegrywa

Amanda Rebar, Central Queensland University, Australia

 Wyniki badań wskazują, że ludzie często nie są w stanie zachowywać się w sposób korzystny dla zdrowia przez dłuższy czas. Większość ludzi jest przecież świadoma tego, że aktywność fizyczna jest pożądana dla zdrowia fizycznego i psychicznego, jednak stosunkowo niewiele ćwiczy regularnie. Co więcej, osoby, które nawet w pełni intencjonalnie chcą zacząć ćwiczyć, ma tylko około 50% szansy, że faktycznie to zrobią. Jest to zatem tak samo prawdopodobne, jak wyrzucenia reszki przy rzucie monetą! Czy kiedykolwiek zatem zastanawialiście się, dlaczego ludzie, mimo najlepszych intencji, ulegają swoim niezdrowym zachowaniom? Ostatnimi czasy w psychologii zdrowia zyskuje popularność model wskazujący na regulację zachowania poprzez dwa systemy przetwarzania poznawczego. Perspektywa ta daje nowe spojrzenie na to, jak pomagać ludziom utrzymywać zdrowy styl życia bez konieczności wikłania się w ciągłą walkę siły woli z pokusami.

(more…)

Behavioural theory, Intervention design

Planowanie interwencji zmiany zachowania, opartych na teorii i dowodach: Mapowanie interwencji

Gerjo Kok, Maastricht University, Holandia; University of Texas at Houston, USA

Obecnie przeprowadza się wiele kampanii i interwencji na rzecz poprawy zdrowia publicznego i zmiany zachowań zdrowotnych, często jednak nie są one oparte ani na podstawach teoretycznych, ani empirycznych. Ten wpis będzie skrótowo przedstawiał, jak psychologowie zdrowia pracują nad stworzeniem interwencji i czym to się różni (na plus) od podobnych działań powszechnie podejmowanych w innych obszarach.

(more…)

Interventions, Social Support

Wsparcie społeczne i zachowania zdrowotne: jak przejść od dobrych intencji do adekwatnych działań

Urte Scholz, University of Zurich & Gertraud (Turu) Stadler, University of Aberdeen

 Wsparcie społeczne traktowane jest jako jednoznacznie pozytywne działania. Bo co może być niewłaściwego w pomaganiu? Na przykład wtedy, gdy ktoś ugotuje ci zdrowy posiłek, jeśli starasz się zmienić swoją dietę. Albo gdy ktoś cię pocieszy, kiedy właśnie znowu nie udało ci się rzucić palenia. Przytoczone sytuacje budzą jednak od razu przeczucie, że dobre intencje mogą tutaj nie wystarczyć. Partner przygotowujący zdrowe posiłki lub siostra zasypująca poradami dietetycznymi mogą prowadzić do przekonania, że ktoś inny wie lepiej, co jest dla ciebie dobre. Czy w ogóle prosiłaś ich o pomoc? Czy oni nie wierzą w to, że sam możesz jeść zdrowo? Czy zatem udzielanie wsparcia społecznego, gdy ktoś usiłuje zmienić swoje zachowanie, jest zawsze dobre?

Celem tego tekstu jest pokazanie praktykom, jak doradzać klientom, by ci efektywnie szukali użytecznego wsparcia społecznego. Zacznijmy jednak od zdefiniowania, czym jest, a czym nie jest wsparcie społeczne.

(more…)

Interventions

Bardzo krótkie interwencje zmiany zachowaniado zastosowania w opiece zdrowotnej

By Stephen Sutton, University of Cambridge, England

Problemy wielkiej wagi wymagają rozwiązań na wielką skalę. Zmierzenie się z „Wielką Czwórką” (‘Big 4’) zachowań antyzdrowotnych (brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, przjadanie się i nadużywanie alkoholu) wymaga interwencji, które obejmą jak największą liczbę ludzi, co umożliwi uzyskanie widocznych korzyści w zakresie zdrowia publicznego . W tym kontekście, obiecujące jest zastosowanie przez praktyków pracujących w służbie zdrowia krótkich interwencji. Jednym z przykładów takiej interwencji jest rekomendowane przez brytyjski the National Institute for Health and Care Excellence przekazywanie przez lekarzy pierwszego kontaktu odpowiednio dopasowanych zaleceń dotyczących aktywności fizycznej osobom mało aktywnym, z późniejszym monitorowaniem tej aktywności podczas kolejnych wizyt.

(more…)

Health Psychology

Psychologia zdrowia w codziennej praktyce

Karen Morgan, Perdana University Royal College of Surgeons in Ireland Medical School, Kuala Lumpur, Malezja

Robbert Sanderman, University of Groningen and Health and Technology University of Twente, Holandia

Co jest praktycznego w psychologii zdrowia?

Psychologia zdrowia to młoda, dynamiczna i szybko rozwijająca się dyscyplina psychologii. Psychologowie zdrowia skupiają się na zastosowaniu teorii i badań psychologicznych do:

  • promowania i utrzymanie zdrowia oraz zapobiegania chorobom,
  • zrozumienia, w jaki sposób ludzie reagują na chorobę, radzą sobie z nią i odzyskują zdrowie,
  • personalizowania oddziaływań i interwencji,
  • poprawy systemów opieki zdrowotnej i polityki zdrowotnej.

(more…)

If-Then Plans, Interventions, Mental Imagery, Planning

Wykorzystanie wyobraźni: wykorzystywanie mocy wyobrażeń umysłowych do zmiany zachowań zdrowotnych

Martin S. Hagger, Curtin University, Australia and University of Jyväskylä, Finland

Dominic Conroy, Birkbeck University of London, UK

Czym są wyobrażenia umysłowe?

Ludzie zazwyczaj dość dobrze posługują się wyobraźnią. Wyobrażają sobie, na przykład, swoje konkretne działania, tworzą ich scenariusze lub śnią na jawie. Wyobrażone sytuacje często są spontaniczne i pozbawione struktury. W związku z powyższym, przedmiotem zainteresowań psychologów były możliwości wykorzystania wyobraźni do zwiększenia skuteczności osiągnięcia przez ludzi pożądanych wyników lub celów.

(more…)

If-Then Plans, Planning

MOC PLANOWANIA

Peter M. Gollwitzer, New York University

Każdy z nas ma złe nawyki. Podjadamy, kiedy jesteśmy zestresowani, pijemy za dużo alkoholu, kiedy chcemy się zrelaksować w towarzystwie przyjaciół. Sami tworzymy sobie dodatkowy stres, pozwalając na to, by korzystanie z mediów społecznościowych odrywało nas od pracy lub wdając się w niepotrzebne utarczki słowne ze znajomymi, przyjaciółmi i rodziną. Czy i w jaki sposób możemy zmienić nasze złe nawyki?

(more…)

Fear is a bad counsellor
Fear, Incentives

Lęk jest złym doradcą

Dr Gjalt-Jorn Peters, Open University, Netherlands

 

Wzbudzanie lęku jest techniką powszechnie stosowaną w celu zmiany zachowania. Przykładem mogą być zdjęcia umieszczane na opakowaniach wyrobów tytoniowych, czy też te rozpowszechniane w ramach kampanii zniechęcających do stosowania substancji psychoaktywnych lub propagujących zapinanie pasów bezpieczeństwa podczas jazdy samochodem. Pomimo popularności i powszechności komunikatów lękotwórczych wyniki badań wskazują na ich ograniczoną skuteczność i to zarówno dla zmiany zachowań niepożądanych, jak i wzrostu świadomości zdrowotnej w ogóle.

Jak to możliwe? Czy ludzie nie powinni się bać rzeczy, które szkodzą ich zdrowiu? Z pewnością, każdy, kto tylko wiedziałby o konsekwencjach palenia, używania metaamfetaminy, czy jazdy bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, nigdy nie robiłby tego, prawda? Jednak nie do końca…

 

(more…)

Financial Incentives, Incentives

Czy pieniądze rzeczywiście mogą zmienić wszystko? Użycie pieniędzy jako sposobu zachęcania i zniechęcania do zmiany zachowań zdrowotnych.

Jean Adams, Centre for Diet & Activity Research, University of Cambridge

Od października 2015, w Anglii weszły nowe przepisy nakazujące pobieranie od dużej części klientów detalicznych opłaty w wysokości 5 pensów (25 gr) za „jednorazowe użycie plastikowej torby na zakupy” – siatek, które dostaje się w supermarketach, by donieść swoje zakupy do domu. Uzyskiwane w ten sposób środki przekazywane są na szczytny cel. W pierwszych 6 miesiącach działania przepisów, ich zużycie w największych sieciach supermarketów spadło o ponad 90% (to 7 mld toreb mniej!), a dochód z ich zakupu wyniósł ponad 29 milionów funtów brytyjskich (ponad 145 mln złotych). Czytając te doniesienia, trudno nie dojść do wniosku, że ponoszenie małych kosztów finansowych może mieć duży wpływ na nasze zachowanie.

(more…)