Marta Moreira Marques, NOVA University of Lisbon, Portugalia
Techniki zmiany zachowania są podstawą interwencji dotyczacych jego modyfikacji. Niezależnie od tego, czy próbujesz pomóc komuś zwiększyć aktywność fizyczną, rzucić palenie lub lepiej przestrzegać schematu przyjmowania leków, techniki zmiany zachowania są narzędziami do twojej dyspozycji. Popularne techniki obejmują: wyznaczanie celów, samomonitorowanie, dostarczanie informacji o zachowaniu i zarządzanie emocjami.
Wielu profesjonalistów prawdopodobnie stosowało je w praktyce klinicznej, nie nazywając ich w ten sposób. Jednak, aby być maksymalnie skutecznym w pomaganiu klientom lub pacjentom w modyfikacji ich zachowania, techniki powinny być używane w systematyczny i racjonalny sposób (patrz: na przykład wcześniejszy post na tym blogu “Jak wyznaczać cele, które działają“). Stawia to przed zapracowanymi praktykami dwa trudne pytania:
– Jak mogę dowiedzieć się, które z technik zmiany zachowania są dla mnie dostępne?
– Które techniki zmiany zachowania są najbardziej odpowiednie dla moich klientów i jak mogę je zastosować w praktyce?
Ten post zawiera przegląd kilku bezpłatnych i dostępnych narzędzi, które mogą pomóc praktykom odpowiedzieć na te pytania i poczuć się pewniej w interwencjach dotyczących zmiany zachowania w praktyce.
Część 1. Identyfikacja dostępnych technik zmiany zachowań: Systemy klasyfikacji
Ponieważ istnieje duży wybór technik zmiany zachowania, naukowcy podjęli wysiłek opracowania systemów ich klasyfikacji.
Prawdopodobnie najbardziej kompleksową i szeroko stosowaną klasyfikacją jest Taksonomia Technik Zmiany Zachowania v1 opracowana przez naukowców z Centre for Behaviour Change. Klasyfikacja zawiera 93 pojedyncze techniki, które nazwano, zdefiniowano i zilustrowano praktycznymi przykładami. Ponieważ była ona szeroko stosowana, obecnie stosunkowo łatwo jest znaleźć syntezę najczęściej stosowanych i najskuteczniejszych technik dla różnych zachowań zdrowotnych, kontekstów i populacji. Aktualnie klasyfikacja jest tłumaczona na inne języki, co ma ułatwić specjalistom na całym świecie korzystanie z niej (np. przez stworzenie wersji portugalskiej). Centre for Behaviour Change posiada internetową bazę danych interwencji wykorzystujących tę taksonomię, szkolenia online, aplikację na smartfony i inne zasoby umożliwiające uzyskanie szczegółowych informacji.
Istnieją także inne systemy klasyfikacji zmiany zachowań, które mogą być pomocne w zależności od celu interwencji. Jeśli głównym celem jest wspieranie ludzi w wyborze odpowiednich technik samoregulacji, na przykład w kontekście choroby przewlekłej, można zapoznać się z kompendium 123 technik wraz z zestawem narzędzi w sposób przystępny opisujących te techniki i sposoby ich wykorzystania.
Część 2. Wdrażanie technik zmiany zachowań w praktyce: Ramy kwalifikacji i szkolenia
Jedno z pytań, które może pojawić się po przeczytaniu pierwszej części tego bloga, brzmi: “Ok, teraz wiem, jak uzyskać dostęp do tych narzędzi, by móc się z nimi zapoznać, ale skąd mam wiedzieć, które z nich należy zastosować i jak nauczyć się je wdrażać?”. Faktycznie, wspieranie i stosowanie technik zmiany zachowania wymaga biegłości, analogicznie, jak wiedza i praktyka są potrzebne do rekomendowania i wdrażania każdego innego rodzaju narzędzia terapeutycznego.
Identyfikację umiejętności potrzebnych do korzystania z różnych zestawów technik zmiany zachowania można znaleźć w odpowiednich ramach kwalifikacji. W kontekście europejskim opracowano kompleksowe ramy uniwersalnych kompetencji profesjonalnych dla pracowników systemu opieki zdrowotnej i innych specjalistów w celu wspierania zmiany zachowań i samodzielnego radzenia sobie w kontekście chorób przewlekłych. Ramy te zapewniają podstawowy zestaw kompetencji potrzebnych do wspierania zmiany zachowań i identyfikacji najbardziej przydatnych technik zmiany zachowań takich jak dieta, aktywność fizyczna i przestrzeganie zaleceń lekarskich.
W ramach tej inicjatywy (projekt Train4Health EU) stworzono inne ważne zasoby:
– ogólnodostępny kurs online zapewniający szkolenie dla pracowników systemu opieki zdrowotnej, innych specjalistów i studentów w zakresie wspierania zmiany zachowań (w tym stosowania odpowiednich technik) w ramach samodzielnego radzenia sobie pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą przewlekłą;
– aplikacja internetowa oferująca bezpieczne środowisko szkolenia w zakresie wspierania modyfikacji zachowań zdrowotnych, w którym użytkownicy wcielają się w rolę pracowników systemu opieki zdrowotnej lub innych specjalistów i wchodzą w interakcje z wirtualnymi osobami 2D, odgrywającymi rolę pacjentów z chorobami przewlekłymi;
– książka w otwartym dostępie zawierająca przykłady i wskazówki dotyczące wdrażania tych technik.
Zalecenia praktyczne:
- Poświęć czas na naukę technik zmiany zachowań. Opanowanie technik zmiany zachowań, w tym także dopasowania technik do różnych sytuacji, może mieć ogromny wpływ na ułatwienie i zwiększenie osiągniecia sukcesu we wspieraniu zmiany zachowania nawet podczas krótkich spotkań z klientami. Wypróbuj to we własnym tempie.
- Zidentyfikuj możliwości szkolenia się w zakresie technik zmiany zachowań: Dostarczone tutaj zasoby mogą pomóc zacząć, ale na tym nie koniec. Zarówno organizowanie szkoleń wewnętrznych, jak i dotarcie do odpowiednich stowarzyszeń zawodowych wyposaży cię w umiejętności wykorzystania odpowiednich technik w praktyce. W niektórych krajach istnieją już szkolenia i inne zasoby dostarczane przez instytucje zawodowe i akademickie. Możesz również skontaktować się z delegatami krajowymi Europejskiego Towarzystwa Psychologii Zdrowia (European Health Psychology Society), jeśli chcesz uzyskać więcej informacji na temat możliwości szkoleniowych dostępnych w Twoim kraju.
Przetłumaczone przez Zuzannę Kwissę-Gajewską i Ewę Gruszczyńską
