Katherine Brown, University of Hertfordshire, United Kingdom
Bu blog yazısının içeriği kısmen araştırmalarımdan, müdahale geliştirme ve değerlendirme becerilerimin uygulamaya dökme fırsatım ile üniversitede ve devlet halk sağlık departmanı arasında ikiye bölünmüş halde çalışırken edindiğim deneyimlerden alınmıştır.
Sağlık hizmetleri görevlendirmesinde, yönetiminde, bu hizmetleri düzenleyen kişiler arasında veya hizmeti veren kişiler arasında da olsanız, hizmetin hedeflerine başarılı bir şekilde ulaşması için hizmeti kullanan kişilerde değişmesi gereken en az bir davranış olması ihtimaldir. Bu hizmet hedefleri, hastalık veya hastalıklar ne olursa olsun, bulaşıcı da olsa (örneğin, grip, Covid-19, tüberküloz, cinsel yolla bulaşan hastalıklar) bulaşıcı olmasa da (örneğin, kalp rahatsızlıkları, KOAH, tip 2 diyabet, obezite) insanların davranış türleri genel hastalığın yükünü etkiliyor. Bu, insanların hastalıkları için suçlanmaları gerektiği ve sadece onların iyi oluşlarından ve sağlıklarından sorumlu oldukları anlamına gelmiyor. Hatta tam tersi! Bir insanın sağlık durumu, aynı zamanda genetik, biyolojik, sosyal ve çevresel etkenlerin sonucudur. Sağlığın iyileştirilmesi ve korunma için bu faktörler önemlidir.
Hastalıkları kontrol edebilme davranışlarımızın etkisi, hepimizin sosyal ve fiziksel mesafe korumamızın gerektiği, ellerimizi düzenli olarak yıkadığımız ve/veya dezenfektan kullandığımız, yüze dokunmaktan kaçındığımız, maske taktığımız ve virüs semptomları gösterdiğimizi düşündüğümüzde kendimizi izole ettiğimiz veya belirli gezi noktalarından sonra kendimizi karantinaya aldığımız, halihazırdaki COVİD-19 pandemisinde de daha iyi görüldü. Bu davranışları çok fazla sayıda insan yaptığında, virüsün yayılımı en düşük seviyeye gelirken, sağlıklılık sonuçları iyileşti.
Sağlık psikolojisinde araştırma ve çalışmadaki önemli disiplinlerden birisi insanların kendi sağlıklarına, çevresindekilerin sağlığına ve geniş popülasyonun sağlığına fayda sağlayacak davranışlarda bulunup bulunmamalarını etkileyen karmaşık etkileşim faktörlerini anlamaktır. Eğer ki bu davranışlara insanları nelerin yönelttiğini anlatabilirsek, potansiyel olarak bu ortamları oluşturabilir veya hayata geçirebilirz, veya direkt olarak sağlıklı davranışları artıracak ve sağlıklı olmayanları azaltacak şekilde müdahale edebiliriz.
Hizmetlerle ilk etapta etkileşimde bulunmak, sağlıklı yemek, fiziksel aktivite, oturarak yapılan hareketler, el hijyeni, ilaç bağlılığı, sigarayı bırakma ve alkol tüketiminin azaltılması da dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere, bir dizi davranıştaki değişimi desteklemek için neyin işe yaradığına dair önemli ve hızlı gelişen kanıtlar var.
Bu kanıtların sağlık hizmetlerine, halk sağlığı merkezlerine ve sosyal bakım servislerine uygulanması gerekiyor. Çok uzun zamandır bu alanda uzman ve komisyonunda veya sunulma alanlarında çalışan sağlık psikologları bireysel olarak çalışmaktaydılar. Etkili olduğu gösterilen, prestijli araştırma fon sağlayıcılarınca karşılanan davranış değiştirme müdahele denemeleri, genellikle yaygın kullanım ve uygulamaya girmez. Uygulamada olanların çok azı (eğer varsa) tamamen kanıta dayalı veya sağlam bir şekilde değerlendirilmiştir
Halk sağlığını iyileştirmek için davranışsal araştırmalar nasıl kullanılıyor?
Sağlık ve sosyal bakım kuruluşlarında çalışanlar, en yüksek kalitede hizmet ve müdahaleleri sağlamak için araştırma kanıtlarını nasıl kullanabilecekleri ve uygulayabilecekleriyle uzun zamandır ilgilenmektedirler. Yakın zamanda buna sağlıkla ilgili davranışların değiştirilmesinde, davranış bilimlerinin ve sağlık psikologlarının katkılarının anlaşılmasına dair artan bir farkındalık da eklendi. Örneğin, Birleşik Krallık’ta, Halk Sağlığı İngiltere (Public Health England), halk sağlığı politikası ve uygulamasında davranışsal ve sosyal bilimler devrimi için dava açan ulusal bir strateji yayımladı. Benzer şekilde yakın zamanda kurulan Hertfordshire İlçe Konseyi’ndeki Davranış Değişikliği Birimi, Birleşik Krallık’taki ve dünyadaki yetkililer tarafından, sağlık ve refahı iyileştirmek ve büyük halk sağlığı zorluklarıyla başa çıkmak için davranış değişikliği yöntemlerini ve kanıtlarını nasıl uygulayabilecekleri konusunda tavsiye almak için sık sık temasa geçmektedir.
Sağlık hizmetleri çalışanı olarak, sahip olduğunuz sağlık sistemi hakkında esnek düşünün, davranış değişikliği kanıtlarının nasıl uygulanabileceğini ve şu anki toplum hizmetinin yeniden tasarımının çoğunlukla ihtiyaç olunan şey olmadığını düşünün. Örneğin:
- Coventry’deki aile kilo yönetimi hizmetlerini uyarlamak için komisyon üyeleri ve servis sağlayıcılarla çalıştık, böylece kanıtlar, yemek yeme ve fiziksel aktivite davranışını değiştirmek için çalıştığı bilinenlere uyguladı. Örneğin, kilo yönetimi için etkili müdahaleler olduğunu bildiğimiz için ‘hedef belirleme’, ‘eylem planlama’, ‘problem çözme’ ve ‘davranışsal hedefi gözden geçirme’ konularını dahil ettik.
- ‘Wrapped’, davranış değişikliği teorisine ve etkili ve uygun maliyetli olması durumunda sağlık hizmetleri tarafından çevrimiçi olarak teslim edilebileceğine dair kanıtlara dayanan bir prezervatif kullanımı tanıtım müdahalesidir. Gençlerde prezervatif kullanımının en güçlü belirleyicilerinden biri, onlara karşı duyuşsal (duygu temelli) tutumlardır (örneğin, zevki azaltır ve cinsiyet akışını kesintiye uğratırlar). Müdahalenin bir kısmı, prezervatif kullanımıyla ilgili bu olumsuz inançları, prezervatif kullanımını seks yaparken kullanan gerçek çiftlerin videolarında erotik olarak yeniden çerçeveleyerek özellikle hedeflemektedir.
- ‘Stopapp’, sigara içenlerin mevcut yaygın olarak devreye alınan sigarayı bırakma hizmetlerine erişme konusundaki engellerini ele alan kısa bir davranış değişikliği müdahalesidir. Sigara içenlerin genellikle hizmetlerin doğası hakkında tuttukları inançların yeniden çerçevelenmesini içerir ve e-posta ve SMS hatırlatıcıları ile anında rezervasyon yapılmasına izin vererek fırsat engellerini yıkar.
Pratik Öneriler
Sağlığı iyileştirmek için davranış araştırmaları ve uygulama arasındaki iş birliğini kurmak için neler yapabilirsiniz?
- Araştırmalar sağlık servisleri, halk sağlığı servisleri veya bakım servisleri ve ilgilerini çeken konularla ilgilenen komisyon üyeleri ile bağlantılar kurabilir ve çalışmalarını pratikte uygulayabilir. Açık ve kanıtlanabilir bir sağlık ihtiyacını ele alıyorsanız, bu hibe gelirini çekmek için umut verici bir yoldur.
- Sağlık hizmetleri veya departman liderleri, bir dahaki sefere ekibini dolduracak bir role sahip olduklarında sağlık psikoloğu becerilerini ve bilgilerini kullanan iş tanımlarını ve kişi özelliklerini kullanmaya bakabilirler. Örnekler, İngiliz Psikoloji Derneği Sağlık Psikolojisi Kariyer Bölümü’nden edinilebilir.
- Sağlık hizmetleri sunan komisyon üyeleri veya diğer paydaşlar, hizmetlerin yeniden tasarlanması ve / veya değerlendirilmesi konusunda işbirliği yapıp yapmayacaklarını görmek için sağlık psikologları ve davranış değişikliği uzmanlarıyla yerel üniversitelere başvurabilirler. İşbirliğini desteklemek için finansman teklifine yardımcı olabilirler.
[Translated by Alper Erdem & Dr Gulcan Garip]
