Automaticity, Behavioural theory, E-health, Habit, Motivation

De Olifant koppelen met de Bestuurder: De rol van Motivatie

Door António Labisa Palmeira, CIDEFES, Universiteit Lusófona, Portugal, ISBNPA Executive Director  

Langdurige motivatie voor gezondheidsgerelateerd gedrag kan van verschillende bronnen komen. Gedragswetenschappers zijn nog steeds aan het onderzoeken hoe deze bronnen bij elkaar passen en hoe ze met elkaar in verbinding staan. Bijvoorbeeld, de afgelopen 30 jaar ren ik bijna elke dag. Hoe en waarom heb ik dit patroon onderhouden?

Daniel Kahnemann zou zeggen dat het duale procestheorie een rol speelt: systeem 1 heeft betrekking tot onze instincten en emoties, terwijl systeem 2 meer beraadslagend en bewust is. Hij zou beargumenteren dat systeem 2 mij ingeeft om te rennen, omdat ik bewust ben van de gezondheidsvoordelen die bij dagelijks rennen betrokken zijn. Ed Deci zou echter suggeren dat ik intrinsiek ben gemotiveerd om te rennen en dat ik dit doe omdat het overeenkomt met mijn waardes en mijzelf en omdat ik van rennen geniet. 

(more…)

E-health, Interventions

Uw Interventie, uw manier! Korte waardebepalingsinterventies

Door Katarzyna Cantarero, SWPS Universiteit, Polen

Subjectief welzijn is een gevolg van waar we mee geboren zijn, situaties die in ons leven opduiken en acties die wij (gelukkig!) bewust uitvoeren. Veel onderzoekers hebben onderzocht wat ons psychologisch functioneren effectief kan bevorderen. Korte waardebepaling (of affirmatie) interventies kunnen een nuttig hulpmiddel zijn bij het verbeteren van positieve ervaringen voor mensen. 

Onderzoek toont aan dat korte schrijfopdrachten (bijv. dankbaarheidslijsten of brieven) het psychologisch welbevinden kunnen verbeteren. In een grote multi-lab studie gaven onderzoekers uit 87 landen aan dat eenvoudige herwaarderingsinterventies (d.w.z. verandering van hoe men zich voelt over een situatie of focussen op positieve aspecten van een situatie) positieve emoties stimuleerden tijdens de COVID-19 pandemie. Een waardebepaling van een gebeurtenis die mogelijke stressvol is, kan helpen om voordelen uit deze gebeurtenis te halen. Tijdens deze waardebepalingstaken (appraissal interventions) komen mensen met argumenten over de positieve kant van situaties waarin ze zich bevinden. 

(more…)

E-health, Mental Health

Therapie buiten de kliniek: De veelbelovende kant van mobiele technologie.

Door Egon Dejonckheere & Peter Kuppens, KU Leuven, België.

Veel vormen van therapie en psychotherapie vinden nog steeds hoofdzakelijk plaats in de behandelkamer. Toch hebben de cliënten, wanneer ze de behandelkamer verlaten, soms moeite met het onder ogen zien van hun uitdagingen, actie ondernemen om beter te worden en het toepassen wat ze tijdens de sessies hebben geleerd. Er zijn aanwijzingen dat therapie groot voordeel heeft bij het hebben van directe toegang tot informatie over wat in het dagelijks leven van mensen gebeurd. Zulke informatie kan manieren identificeren om in te grijpen en effectief de kloof tussen sessies en het echte leven te verkleinen.

(more…)

Assessment, Communication, Coping, Illness representation

Patiënten helpen om met hun aandoening om te gaan: De opvattingen van het ziektebeeld zijn belangrijk

Door Yael Benyamini, Tel Aviv Universiteit, Israël, en Evangelos C. Karademas, Universiteit of Kreta, Griekenland.

Anna en Mary zijn beide gezonde vrouwen van 45 jaar, wonend in een grote Europese stad. Elk van hen kent verschillende mensen die COVID-19 hebben opgelopen en zij horen en lezen er voortdurend over. Anna is van mening dat het een zeer ernstige ziekte is. Zij maakt zich dan ook grote zorgen dat als zij deze ziekte zou oplopen, dat zij langdurig last zal hebben van hinderlijke symptomen, ondanks dat ze denkt te herstellen gezien haar leeftijd. Zij werkt zo veel mogelijk thuis, loopt nooit buiten zonder mondkapje en wacht op de volgende vaccinatie.

(more…)

Coping, Social Support, Stress

Hoe nieuwe inzichten over stress een bezorgde geest kunnen helpen tot rust te komen

Bart Verkuil, Department of Clinical Psychology, Leiden University, The Netherlands and PEP Group, Noordwijk, The Netherlands.

“Wat als ik het virus krijg en in het ziekenhuis kom te liggen?” “Wat als ik mijn rekeningen binnenkort niet meer kan betalen?” “Wat voor effect heeft de lockdown op de gezondheid van mijn kinderen?”

De dreiging van het coronavirus heeft op het leven van de meeste van ons een enorme impact. Om te bepalen welke maatregelen genomen moeten worden en in te schatten welk risico we lopen gebruiken wetenschappers statistische modellen om inzicht te krijgen in de verspreiding van het virus. Dit helpt om wat controle te krijgen over de pandemie. Interessant genoeg gedragen mensen zich continue als wetenschappers, maar dan automatisch; ons brein kan gezien worden als ‘voorspellingsmachines’ die constant bezig zijn ons huidige risico in te schatten op infectie, werkeloosheid, of kritiek te krijgen. Er zijn echter grote individuele verschillen in hoe mensen risico’s inschatten, en bij sommige mensen kan dit resulteren in intense zorgen.

(more…)

Patient engagement

Als geneeskunde een teamsport is zouden patiënten ook mee moeten spelen: een psychologisch perspectief op patiënt engagement

Door G. Graffigna, Università Cattolica del Sacro Cuore, Italy

Medewerkers in de gezondheidszorg moeten samenwerken en hun activiteiten coördineren gedurende het gehele zorgtraject om de gezondheidszorg effectief te laten functioneren. In andere woorden: gezondheidszorg vereist een succesvol team. Als we dit als uitgangspunt nemen en de sportmetafoor doortrekken, dan zou de patiënt ook in het team moeten zitten!

Het concept patiënt engagement onderkent dit, en is een belangrijk ingrediënt voor effectiviteit en duurzaamheid van de zorg.

(more…)

Communication, Incentives, Motivational interviewing, Social Support

Patiënten helpen met afvallen en het managen van diabetes type 2

Leah Avery – Teesside University, UK.

Diabetes type 2 werd tot voor kort gezien als een progressieve aandoening, met een uiteindelijke behandeling met insuline. Echter, uit onderzoek naar verandering in levensstijl blijkt die prognose minder pessimistisch. Terwijl de prevalentie van diabetes type 2 blijft stijgen, stijgt ook het aantal onderzoeksresultaten die de rol van voeding in het succesvol managen van de conditie bevestigen.

Diëten kunnen grofweg in twee soorten ingedeeld worden. Ten eerste de diëten die focussen op wat we eten (bijvoorbeeld koolhydraten), en het optimaliseren van metabolisme en glucose controle door langzaam maar zeker af te vallen. Ten tweede de diëten die focussen op hoeveel we eten, zoals een caloriearm dieet dat zich richt op het sterk verminderen van energie-inname, om snel gewicht te verliezen.

  (more…)

Communication, Goal setting

Gezondheidszorg medewerkers en Gezonde Gespreks Technieken

Door Wendy Lawrence, University of Southhampton

Vandaag de dag worden de grootste oorzaken van sterfte en ziekte beïnvloed door levensstijl, en er wordt meer gefocust op gezond gedrag. Gezondheidszorgmedewerkers, zeker degenen die werken in gezondheid en sociale zorg, zijn bij uitstek degenen die mensen kunnen helpen gezonder gedrag te vertonen. Routineafspraken bieden mogelijkheden om het gesprek aan te gaan over gedragsverandering. Helaas hebben veel gezondheidszorgmedewerkers het gevoel dat ze niet genoeg kennis en vaardigheden hebben om patiënten te helpen hun gedrag te veranderen. Dit kan een barrière zijn om gesprekken aan te gaan met cliënten of patiënten over gevoelige onderwerpen zoals roken, lichaamsgewicht, of alcoholgebruik.

(more…)

Automaticity, Habit, Self-efficacy

Eten of niet eten, dat is de vraag: Hoe kunnen gezondheidspsychologen helpen met voedselveiligheid?

Door Barbara Mullan, Curtin University, Australia

Hoe groot is het probleem?

Jaarlijks wordt een op de tien mensen (ongeveer 600 miljoen mensen wereldwijd) ziek na het eten van besmet voedsel, en maar liefst 420.000 mensen overlijden. Er zijn grote geografische verschillen, waarbij mensen in Afrikaanse, Zuidoost Aziatische, en Oost Mediterrane gebieden het grootste risico lopen op ziektes die overgedragen worden door voeding. Naast geografische verschillen zijn er ook grote verschillen tussen hoe de ziektes worden overgedragen (bijvoorbeeld door virussen, bacteriën, parasieten).

(more…)

Financial Incentives, Smoking cessation

Zwangere vrouwen helpen te stoppen met roken: Best practice uit het Verenigd Koninkrijkgd Koninkrijk

Door Felix Naughton, University of East Anglia, UK

Tussen 25-50% van de vrouwelijke rokers stopt als ze ontdekken als ze zwanger zijn. Waarom rookt de rest door tijdens hun zwangerschap?

Weten ze dan niet dat roken tijdens de zwangerschap schadelijk is? Meestal weten ze dat wel. Een van onze onderzoeken in het Verenigd Koninkrijk vond dat 99% het in meer of mindere mate eens was met de stelling ‘roken tijdens de zwangerschap kan zeer schadelijk zijn voor mijn baby’, waarbij ongeveer 75% het ‘zeer eens’ of ‘extreem eens’ was met de stelling. Aan dit onderzoek deden zowel zwangere vrouwen mee die wilden stoppen als zij die niet wilden stoppen. Toch was minder dan 10% van hen 12 weken later gestopt. Hoewel vrouwen die sterk geloven dat roken tijdens de zwangerschap schadelijk is vaker proberen te stoppen, verhoogt dat geloof de kans op succesvol stoppen niet.

(more…)