By Shane Timmons, Economic and Social Research Institute, Ireland
Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν κινητοποιηθεί για να προσπαθήσουν να ελέγξουν την εξάπλωση του νέου κορονοϊού, αλλά η συμπεριφορά των ατόμων θα είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία τους. Εμείς – η Μονάδα Έρευνας της Συμπεριφοράς στο Ινστιτούτο Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας στο Δουβλίνο – συνεργαζόμαστε με το Υπουργείο Υγείας της Ιρλανδίας για να ενημερώσουμε το πως απαντούν στην πανδημία COVID-19. Στο πλαίσιο αυτού του έργου, έχουμε ελέγξει πάνω από 100 επιστημονικές εργασίες και ξεκινήσαμε να δοκιμάζουμε τρόπους για καλύτερη επικοινωνία με το κοινό, χρησιμοποιώντας αυτά που μάθαμε σχετικά με τους επαγγελματίες ως ψυχολόγοι της υγείας. Στην κριτική μας, εστιάζουμε στη βιβλιογραφία που σχετίζεται με τρεις τομείς που έχουν αποτελέσει τη βάση για ανταλλαγή μηνυμάτων δημόσιας υγείας σε πολλές χώρες: υγιεινή χεριών, επαφή με το πρόσωπο και απομόνωση. Εστιάζουμε επίσης στην ευρύτερη βιβλιογταφία σχετικά με τον τρόπο παρακίνησης της χρήσιμης συμπεριφοράς και της αποτελεσματικής επικοινωνίας σε μια κρίση.
Υγιεινή χεριών
Οι τρόποι βελτίωσης της υγιεινής των χεριών σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης έχουν διερευνηθεί καλά. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση δεν είναι αρκετές, αλλά οι απλές αλλαγές στο περιβάλλον μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές. Εφιστώντας την προσοχή σε απολυμαντικά χεριών με βάση το αλκοόλ, για παράδειγμα τοποθετώντας τα σε κοινές οδούς και χρησιμοποιώντας έντονα χρωματισμένα σημάδια, αυξάνει δραματικά τη χρήση τους, πολύ περισσότερο από την αύξηση του αριθμού των διανομέων. Η ένδειξη ότι η χρήση τους είναι ένας αναμενόμενος κανόνας μπορεί να έχει περαιτέρω οφέλη. Άμεσες αλλά ευγενικές ερωτήσεις – για παράδειγμα, ρωτώντας “έχετε χρησιμοποιήσει το απολυμαντικό χεριών;” καθώς φτάνουν οι ασθενείς ή οι επισκέπτες – είναι ένας απλός τρόπος για να γνωστοποιήσουν αυτούς τους κανόνες. Η οικοδόμηση αυτών των συνηθειών τώρα και η διατήρησή τους όταν χαλαρώσουν οι ευρύτεροι περιορισμοί είναι σημαντική.
Άγγιγμα προσώπου
Σε αντίθεση με την έρευνα για την υγιεινή των χεριών, δεν βρήκαμε κανένα τεστ παρεμβάσεων για να μειωθεί η επαφή με το πρόσωπο. Η ευαισθητοποίηση είναι απίθανο να είναι αποτελεσματική: κάνοντας τους ανθρώπους να έχουν συνείδηση σχετικά με το άγγιγμα προσώπου μπορεί ακόμη και να αυξήσουν το ρυθμό με τον οποίο το κάνουν. Ελλείψει καθιερωμένων παρεμβάσεων, οι ασκούμενοι μπορούν να βασίζονται σε πιο γενικά μοντέλα αλλαγής συμπεριφοράς, όπως το Wheel Behavior Change, το Intervention Mapping ή το EAST Framework. Εμείς και άλλοι προτείνουμε να δοκιμάζονται τρόποι για να αντικαταστήσουμε την επαφή με το πρόσωπο με εναλλακτικές λύσεις (π.χ. χρησιμοποιώντας μανίκι ή ιστό), αντί να το αποθαρρύνουμε απλώς.
Απομόνωση
Η αυτο-απομόνωση από άτομα με συμπτώματα ή που ήταν σε στενή επαφή με μολυσμένα άτομα θα σώσει ζωές, αλλά μπορεί να έχει αρνητικά ψυχολογικά αποτελέσματα. Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά έχουν επιπτώσεις στην ευεξία συγκρίσιμη με γνωστούς παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα. Μια ανασκόπηση 24 μελετών σε άτομα που ήταν σε καραντίνα κατά τη διάρκεια προηγούμενων εστιών μολυσματικών ασθενειών κατέδειξε κινδύνους πέραν της περιόδου απομόνωσης, συμπεριλαμβανομένων αυξημένων περιστατικών κατάθλιψης έως και τρία χρόνια αργότερα. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ενδέχεται να διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο, καθώς οι αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις της απομόνωσης μπορούν να επιδεινωθούν από ανησυχίες σχετικά με την αποτυχία υποστήριξης των συναδέλφων ή των ασθενών τους κατά τη διάρκεια της επιδημίας. Οι αρχές πρέπει να παρέχουν πρόσθετες υπηρεσίες ψυχικής υγείας στις οποίες μπορούν να προσεγγιστούν εξ αποστάσεως, ιδίως για ευάλωτες ομάδες. Βοηθώντας τα άτομα να έχουν πλάνο για αυτο-απομόνωση θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και πολλές εθνικές υπηρεσίες υγείας, όπως το NHS του Ηνωμένου Βασιλείου, να παρέχουν συστάσεις για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση, όπως η διατήρηση επαφής με άλλους μέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου, η άσκηση εάν αισθάνεστε αρκετά καλά και διατηρώντας μια ρουτίνα.
Κίνητρα χρήσιμης συμπεριφοράς
Οι συνέπειες της μόλυνση από τον COVID-19 δεν είναι ίδιες μεταξύ των ατόμων. Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενες καταστάσεις αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερους κινδύνους από τους νεότερους και τους πιο υγιείς. Ωστόσο, η ευημερία εκείνων που κινδυνεύουν περισσότερο εξαρτάται όχι μόνο από τη συμπεριφορά τους, αλλά και από τη συμπεριφορά των άλλων. Υπάρχουν καλές ενδείξεις για στρατηγικές που προωθούν τη συνεργασία όταν ενέργειες που ωφελούν το άτομο μπορεί να μην ωφελούν απαραίτητα την ευρύτερη ομάδα. Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας. Η προώθηση της ταυτότητας της ομάδας χρησιμοποιώντας γλώσσα όπως “είμαστε σε αυτό μαζί” θα καταστήσει πιο πιθανή τη δράση του κοινού, όπως επίσης και την απόρριψη της μη βοηθητικής συμπεριφοράς (π.χ. πανικός). Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι η ανάδειξη των θυσιών των άλλων ενθαρρύνει τη βοήθεια. Και ένα ταχέως αναπτυσσόμενο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων που ελέγχουν άμεσα τις ανακοινώσεις COVID-19 δείχνουν ότι η επισήμανση των κινδύνων για τους άλλους και οι κοινωνικές εκκλήσεις για αποφυγή «εξάπλωσης» του ιού είναι πιθανότατα πιο αποτελεσματικές από την απλή παροχή συμβουλών ή μηνυμάτων σχετικά με τον τρόπο αποφυγής «λήψης» του ιού..
Επικοινωνία πληροφοριών για την κρίση
Η ψυχολογία της επικοινωνίας κινδύνου επισημαίνει πρόσθετες αρχές που πιθανότατα θα είναι χρήσιμες για τους επαγγελματίες που επικοινωνούν με ασθενείς και πελάτες σχετικά με την πανδημία COVID-19. Η ταχύτητα, η ειλικρίνεια και η αξιοπιστία είναι σημαντικές. Γενικότερα, οι ασκούμενοι μπορούν να αναγνωρίσουν τη δική τους αβεβαιότητα και κατανόηση για τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της κρίσης, τονίζοντας παράλληλα τη χρησιμότητα των μεμονωμένων ενεργειών προκειμένου να εξισορροπήσουν το άγχος που θα αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι με αισιοδοξία.
Η καταπολέμηση της εξάπλωσης του COVID-19 απαιτεί συνεισφορά από πολλές επιστήμες. Η θεωρία και οι μέθοδοι από τη συμπεριφορική επιστήμη μπορούν να παίξουν τον ρόλο τους. Η ταχεία προ-δοκιμή των συστάσεων της επιστήμης συμπεριφοράς μέσω πειραμάτων υψηλής ποιότητας θα είναι σημαντική για τη μεγιστοποίηση του οφέλους τους.
Πρακτικές συστάσεις
- Βελτιώστε την υγιεινή των χεριών συνδυάζοντας εκστρατείες ευαισθητοποίησης με απολυμαντικά που ξεχωρίζουν και ευγενικά σήματα ότι η χρήση τους είναι ένας αναμενόμενος κανόνας.
- Η αποθάρρυνση του αγγίγματος προσώπου είναι απίθανο να είναι αρκετή – αλλάξτε το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον για να αλλάξετε συμπεριφορά, για παράδειγμα δημιουργώντας νέους κανόνες για συμπεριφορές αντικατάστασης, όπως επαφή με πρόσωπο με μανίκι ή εύκολη διάθεση σε χαρτομάντηλα.
- Βοηθώντας τους ανθρώπους να αλληλεπιδρούν με τα κοινωνικά δίκτυα από απόσταση και να διατηρούν μια ρουτίνα είναι πιθανό να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των αρνητικών ψυχολογικών επιπτώσεων της απομόνωσης, αλλά χρειάζονται πρόσθετες υποστηρικτικές ψυχικές υπηρεσίες.
- Τονίστε τη συλλογική φύση του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε και επισημάνετε τους κινδύνους για εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι για την προώθηση χρήσιμης συμπεριφοράς – αλλά μην αφήσετε να μην ελεγχθεί η μη βοηθητική συμπεριφορά.
- Εξισορροπήστε το άγχος που θα έχουν οι άνθρωποι με αισιοδοξία για την αποτελεσματικότητα των μεμονωμένων ενεργειών στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του COVID-19.
[Translated by –Angelos Kassianos]