By Keegan Knittle, University of Helsinki, Finland
Ας δούμε μια κλασσική ιστορία από την πρωτοβάθμια φροντίδα: ένα άτομο που θα ωφεληθεί σαφώς από περισσότερη σωματική δραστηριότητα μπαίνει στην κλινική. Συζητάμε για τη σωματική του δραστηριότητα και, τελικά, το άτομο λέει ότι δεν έχει κίνητρο να αλλάξει. Τι πρέπει να κάνει ο κλινικός ιατρός; Πώς μπορούμε να παρακινήσουμε το άτομο αυτό να σκεφτεί τουλάχιστον να αλλάξει τη συμπεριφορά του προς το καλύτερο; Ή καλύτερα ακόμα, πώς μπορούμε να τους βοηθήσουμε να διαμορφώσουν καλές προθέσεις για ενεργό δράση;
Σε διαβουλεύσεις με «μη κινητοποιημένα» άτομα, οι κλινικοί γιατροί αρχίζουν συνήθως προσφέροντας πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας. Μπορεί επίσης να συμβουλεύσει το άτομο να γίνει πιο ενεργό, αλλά με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να ξεχάσει να λογαριάσει τις προτιμήσεις του ατόμου σχετικά με την άσκηση. Παρόλο που αυτές οι ενημερωτικές και συμβουλευτικές προσπάθειες είναι καλά σχεδιασμένες, δεν είναι πιθανό να προκαλέσουν πραγματικές αλλαγές. Στην πραγματικότητα, εάν 26 αδρανείς άνθρωποι λαμβάνουν συμβουλές για τη σωματική άσκηση, είναι πιθανό ότι μόνο ένα από αυτά θα φτάσει στα συνιστώμενα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας.
Άλλοι κλινικοί γιατροί παίρνουν τις συμβουλές τους ένα βήμα παραπέρα, και παροτρύνουν τους ανθρώπους να αλλάξουν λέγοντας φράσεις όπως “χρειαζόμαστε να αλλάξουμε” ή “πρέπει να γίνετε πιο ενεργοί ΤΩΡΑ”. Αυτές οι πιο δυναμικές προσεγγίσεις στην προαγωγή της σωματικής δραστηριότητας μπορούν πραγματικά να αντιστραφούν και να χρησιμεύσουν για να αυξήσει την αντίσταση του ατόμου στην αλλαγή. Σε ακραίες περιπτώσεις, ένας κλινικός ιατρός μπορεί να προσπαθήσει ακόμη και να τρομάξει το άτομο να αλλάξει, αναφέροντας τις δυσμενείς συνέπειες της υγείας του να μην αλλάξει. Οι προσπάθειες για να τρομάξουν τους ανθρώπους στην αλλαγή είναι συνήθως αναποτελεσματικές, εκτός αν το άτομο βλέπει τον εαυτό του ως ικανό να κάνει μια αλλαγή. Συνεπώς, παραμένει το ερώτημα: Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να παρακινήσετε τους ανθρώπους να αυξήσουν τη σωματική τους δραστηριότητα;
Το 2018, η ομάδα μας δημοσίευσε μια μεγάλη μετα-ανάλυση που προσπάθησε να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση. Αρχικά εξετάσαμε περισσότερες από 100 διαφορετικές παρεμβάσεις προαγωγής της σωματικής δραστηριότητας και προσδιορίσαμε τις τεχνικές αλλαγής συμπεριφοράς που περιέχονται σε αυτές. Στη συνέχεια, προσπαθήσαμε να προσδιορίσουμε ποιες τεχνικές αλλαγής συμπεριφοράς οδήγησαν σε αύξηση των κινήτρων για σωματική δραστηριότητα. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν δύο κύριες ομάδες τεχνικών αλλαγής συμπεριφοράς που φαίνεται να αυξάνουν τα κίνητρα.
Η πρώτη ομάδα συνίστατο σε τεχνικές αυτορρύθμισης. Στις αναλύσεις μας, οι τεχνικές αυτορρύθμισης (δηλαδή η αυτο-παρακολούθηση των επιπέδων σωματικής δραστηριότητας, η ανάδραση σχετικά με τις επιδόσεις, ο καθορισμός στόχων σωματικής δραστηριότητας, η κατάρτιση σχεδίων δράσης και η χρήση στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων για την υπέρβαση των εμποδίων στη σωματική άσκηση) είχαν όλες επιπτώσεις στα κίνητρα. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις που χρησιμοποίησαν αυτοέλεγχο σε συνδυασμό με τουλάχιστον μία άλλη τεχνική αυτορρύθμισης αύξησαν τα κίνητρα περισσότερο από άλλες παρεμβάσεις. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι τεχνικές αυτορρύθμισης είναι πολύ σημαντικές για την αλλαγή συμπεριφοράς (π.χ. σωματική δραστηριότητα, δίαιτα, κάπνισμα) και η μελέτη μας έδειξε ότι είναι πολύ σημαντικές για την αύξηση των κινήτρων. Ως εκ τούτου, οι ειδικοί δοκιμάζοντας μερικές τεχνικές αυτορρύθμισης μπορούν να τους βοηθήσουν να γίνουν πιο δραστήριοι και να αισθάνονται πιο παρακινημένοι.
Η δεύτερη ομάδα συνίστατο σε τεχνικές αλλαγής συμπεριφοράς που σχετίζονται με τη συμμετοχή στις τάξεις άσκησης, συμπεριλαμβανομένης της διδασκαλίας σχετικά με τον τρόπο άσκησης της σωματικής δραστηριότητας, τις διαδηλώσεις και τις ευκαιρίες για την άσκηση νέων τρόπων σωματικής άσκησης. Οι παρεμβάσεις που χρησιμοποίησαν αυτό το σύνολο τεχνικών και επεμβάσεις που παραδόθηκαν αυτοπροσώπως ή σε ομάδες ανθρώπων οδήγησαν σε αύξηση των κινήτρων για σωματική δραστηριότητα. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στην κοινωνική υποστήριξη που έλαβαν οι εκπαιδευτές ή στις ευκαιρίες κοινωνικής σύγκρισης (και διασκέδασης) που παρείχαν άλλοι συμμετέχοντες στην τάξη. Παρόλο που μπορεί να φανεί τρομακτικό για ένα αδρανές άτομο να μεταπηδήσει αμέσως σε μια ομαδική τάξη άσκησης, υπάρχει μια καλή πιθανότητα ότι με αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί το κίνητρό τους για ενεργό δράση.
Συμπερασματικά, δεν υπάρχουν 100% επιτυχείς τρόποι για να παρακινήσουμε κάποιον να γίνει σωματικά ενεργός, αλλά η έρευνά μας δείχνει ότι η προώθηση της αυτορρύθμισης και της συμμετοχής στις τάξεις άσκησης μπορεί να είναι μια καλή αρχή. Έτσι, την επόμενη φορά που θα αντιμετωπίσετε έναν πελάτη ή έναν ασθενή που θα επωφεληθεί από τη μετακίνηση λίγο περισσότερο, δοκιμάστε μερικές από τις πρακτικές συμβουλές παρακάτω. Μπορεί να μην λειτουργούν για όλα τα άτομα, αλλά τουλάχιστον θα σας δώσουν μερικά ακόμα εργαλεία για να χρησιμοποιήσετε τις προσπάθειές σας για να παρακινήσετε άλλους. Ευτυχισμένη κινητοποίηση!
Πρακτικές συστάσεις
- Παρακολουθήστε. Ζητήστε από τα άτομα να παρακολουθούν τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή, έναν ιχνηλάτη δραστηριότητας ή ένα ημερολόγιο χαρτιού. Προσφέρετε σε αυτές μια εκτύπωση που περιλαμβάνει μερικές επιλογές αυτοελέγχου που θα συστήνατε εσείς.
- Επανεξέταση. Σπρώξτε τα άτομα στην επανεξέταση μεμονωμένης παρακολούθησης για να δείτε αν είναι τόσο δραστήρια όσο σκέφτονται και να προσδιορίσετε τους χρόνους που η φυσική δραστηριότητα μπορεί να χωρέσει στο πρόγραμμά τους.
- Ορίστε ένα στόχο και κάντε σχέδια. Να θέσετε το άτομο σε έναν στόχο δραστηριότητας που είναι ρεαλιστικός σε σχέση με αυτό που κάνουν σήμερα (από τα παραπάνω βήματα 1 και 2) και να σχεδιάσετε πότε, πού και πώς θα το επιτύχουν.
- 4. Απλά να το κάνετε. Προσφέρετε στο άτομο μια λίστα με διάφορες κατηγορίες φυσικής δραστηριότητας, αθλητικά πρωταθλήματα ή πάρκα ενηλίκων στην περιοχή και βοηθήστε τους να επιλέξουν τις ευκαιρίες για δραστηριότητα που τους ενδιαφέρει περισσότερο. Επίσης, να αναγνωρίσετε ότι η αρχή είναι πολύ δύσκολη, αλλά αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να αισθανθούν μεγαλύτερο κίνητρο.
- Εστίαση στα κίνητρα. Αφήστε το άτομο να γνωρίζει ότι είναι φυσιολογικό να αισθάνεται μη κινητοποιημένο και ότι τα ερευνητικά στοιχεία δείχνουν ότι αυτές οι στρατηγικές μπορούν να τους βοηθήσουν να γίνουν πιο δραστήριοι και να ενισχύσουν ταυτόχρονα τα κίνητρά τους.
[Translated by Angelos Kassianos]
