Door Stephan Dombrowski, Universiteit van New Brunswich, Canada

Weglopen van de dood
Wandelen is een van de meest basale vormen van menselijke beweging en wordt in verband gebracht met een groot aantal voordelen voor de gezondheid. Bewijs geeft aan dat er aanwijzingen zijn dat mensen die meer wandelen minder kans hebben om vroegtijdig te sterven, wat suggereert dat het mogelijk is om van de dood weg te lopen (in ieder geval voor een tijd). 

Lopen en beroerte
Wandelen als vorm van lichaamsbeweging is vooral nuttig voor mensen met een beroerte, een belangrijke oorzaak van invaliditeit bij volwassenen. Regelmatig fysieke activiteit na een beroerte kan het risico op een nieuwe beroerte verminderen. Het kan helpen bij het herstel, het algemeen functioneren, de gezondheid en het welzijn verbeteren. Mensen met een beroerte brengen ongeveer 75% van de wakkere uren zittend door, dit is meer dan hun leeftijdsgenoten. Toch is lopen een van de meest haalbare vormen van fysieke activiteit na een beroerte – 95% van de mensen kan 11 weken na een beroerte lopen. Bovendien is wandelen een favoriete vorm van fysieke activiteit voor mensen met een beroerte. Zij ervaren wandelen vaak als toegankelijk, plezierig en vaak gezellig. De hamvraag is hoe we mensen met een beroerte kunnen ondersteunen om meer te gaan lopen. 

Je zult nooit alleen lopen
Een acute gezondheids gebeurtenis zoals een beroerte kan een verwoestende impact hebben op de persoon met een beroerte en hun sociale omgeving, waaronder echtgenoten, familieleden en vrienden. In tijden van tegenspoed, zoals gezondheidsgerelateerde levensgebeurtenissen, ondersteunen individuen elkaar meestal om te helpen omgaan met de impact van de gebeurtenis en het herstelproces. Er is bewijs dat mensen met een beroerte die na een beroerte met succes fysieke activiteiten zoals wandelen (her)invoerden, meestal steun hadden van hun partner. Ondersteunende partners leken vaak intuïtief gebruik te maken van gezond verstand, waaronder effectieve technieken zoals het stellen van doelen, het monitoren van doelen en feedback om mensen met een beroerte te helpen met loopgedrag door middel van gezamenlijke activiteiten. Kwalitatief onderzoek heeft aangetoond dat door het gebruik van deze benaderingen, de partnerschappen proberen het lopen te herstellen om deelname aan gezamenlijke activiteiten van voor de beroerte te vergemakkelijken. We kunnen deze benadering beschrijven als ‘dyadische interventies’ waarbij twee mensen (persoon met een beroerte en familielid) één doel nastreven (meer gaan lopen). Een belangrijke vraag is of we dyadische interventies vaker en systematischer kunnen laten plaatsvinden door middel van een interventie of een dienst? 

Benutten wat werkt
Om systematisch gebruik te maken van de positieve effecten van dyadische processen om verandering te ondersteunen, werd een interventie van 12 weken ontwikkeld – genaamd We Walk – dat gericht is op het vergroten van het buiten lopen na een beroerte. De interventie ‘We Walk’ werd zorgvuldig ontwikkeld en is gebaseerd op persoonsgerichte principes en psychologische theorieën. Het bracht een getrainde begeleider, een wandelmaatje en een persoon met een beroerte samen om elkaar persoonlijk en telefonisch te ontmoeten en gestructureerde activiteiten en technieken zoals monitoring te doorlopen, doelen stellen en actieplanning. De interventie bleek uitvoerbaar. Zowel het wandelmaatje als de persoon met een beroerte vonden de interventie acceptabel voor het bevorderen van wandelen in de buitenlucht, wat het potentieel onderstreept van een dyadische interventie om gedragsverandering te ondersteunen. Er wordt verder onderzoek gedaan om de interventie te verfijnen en te testen. Wat zijn enkele lessen die in dit stadium kunnen worden getrokken? 

Dyadische interventies – nuttig en complex
Dyadische interventies zorgen voor complexiteit omdat ze gericht zijn op meerdere mensen en meestal voortbouwen op bestaande relaties tussen hen. Het gebruik van bestaande relaties heeft veel voordelen, maar is afhankelijk van het type relatie  dat de dyades met elkaar hebben.  Deze omvatten relatie aspecten zoals vertrouwen, eerlijkheid, respect en communicatiepatronen. Deze voorwaarden liggen vaak buiten de controle van een dyadische interventie. Sommige deelnemers aan de ‘We Walk’ interventie benadrukten bijvoorbeeld de dunne lijn tussen aanmoediging en zeuren – wat kan worden opgevat als herhaalde herinneringen om een doelgedrag uit te voeren zonder tastbare vooruitgang. Hoewel zeuren geen deel uitmaakt van de taxonomieën van gedragsveranderingstechnieken, noch is het opgenomen als techniek in ‘We Walk’, kan de strategie van het bieden van sociale steun in bepaalde contexten veranderen in zeuren. Dus, dyadische gedragsverandering interventies en diensten moeten er goed op letten dat sociale steun voldoet aan de persoonlijke behoeften van de persoon met een beroerte om het potentieel van dit type interventie te maximaliseren. 

Praktische aanbevelingen: 

1. Loop naar gezondheid en weg van dood: wandelen als een vorm van toegankelijke lichaamsbeweging is populair bij veel mensen, ook bij mensen met fysieke uitdagingen en zou een van de eerste activiteiten kunnen zijn om te overwegen, vooral bij mensen die inactief zijn. 
2. Besteed aandacht aan effectieve praktijken ‘in de echte wereld’: mensen gebruiken effectieve gedragsveranderingstechnieken vaak intuïtief. Het besteden van aandacht aan wat werkt in ‘de echte wereld’ kan anderen helpen. 
3. Gesystematiseerde intuïtie: het ontwikkelen van interventies of diensten gebaseerd op het systematiseren van praktijken die anderen helpen, kan nuttige strategieën verspreiden. Samenwerken met twee groepen om te onderhandelen en gezamenlijke wandel doelen overeen te komen en samen plannen hoe de doelen worden uitgevoerd, is een belangrijke stap voor zorgverleners bij het faciliteren van gedragsverandering, naast het faciliteren van reflectie op de voortgang en het herzien van doelen en plannen.
4. Bestaande relaties kunnen pogingen tot verandering maken of breken: helpende relaties tonen wederzijdse betrokkenheid, steun en respect voor elkaar, bereidheid om samen wandelmogelijkheden te creëren die uitdagend maar interessant zijn, flexibel en in staat om zich aan te passen aan de mogelijkheden van de persoon met de beroerte.
5. Samenwerken ondersteunen: Wandelmaatjes moeten helpen zinvolle doelen te kiezen waarop ze kunnen voortbouwen. Bijvoorbeeld naar de supermarkt lopen of een rondje door het park was voor sommigen zinvoller dan een vast aantal stappen per dag en hielp bij het ontwikkelen en behouden van motivatie, vooral omdat stappentellers en andere draagbare stappentellers vaak niet goed werken bij deze populatie.

Vertaald door Denise van Rijen en Isabelle Maussen