Amanda Daley, Loughborough Üniversitesi, Birleşik Krallık
Birleşik Krallık ve İrlanda’da, “Making Every Contact Count” (Her Teması Değerlendirmek) inisiyatifi, sağlık profesyonelleri ve hastalar arasında her gün gerçekleşen binlerce görüşmeyi, sağlıklı davranış değişikliklerini teşvik etmek için kullanmayı amaçlamaktadır. Bu girişim, sağlık profesyonellerinin rutin uygulamaları sırasında hastalara kısa süreli sağlık davranışı değişikliği müdahaleleri sunmalarını sağlamak için oluşan fırsatları değerlendirmelerine yardımcı olur. “Making Every Contact Count” yaklaşımının başarısı, sağlık profesyonellerinin her gün bu tür görüşmelerde bu konuları ele almaya istekli olmalarına bağlıdır.
Bu yaklaşım herkesi kapsayan, spesifik sağlık profesyonelleri, sağlık hizmetleri veya hastalarla sınırlı değildir. Bu nedenle “Making Every Contact Count” sağlık eşitsizliklerini azaltabilir, çünkü bütün hastaları kapsayan bir destek sisteminin oluşturulması hedeflenmektedir.
Fiziksel olarak aktif olmayan bireyleri daha aktif hale getirmek, sağlık profesyonellerinin rolünün giderek daha önemli bir parçası olarak görülmektedir. Ayrıca, her dört kişiden biri bir sağlık profesyoneli tarafından yönlendirildiğinde daha aktif olabileceğini belirtmektedir. Araştırmalar, danışmanlıklar sırasında gerçekleştirilen kısa (1-2 dakikalık) sağlık davranış müdahalelerinin etkili olabileceğini göstermektedir.
Mevcut yönergeler yetişkinlerin haftada en az 150 dakika orta şiddette veya 75 dakika yoğun şiddette fiziksel aktivite yapmalarını önerse de, kısa süreli fiziksel aktivitelerin sağlık üzerindeki olumlu katkılarını da kabul etmektedir. Aslında yönergeler, herhangi bir düzeyde fiziksel aktivitenin sağlık için önemli olduğunu ve az olmasının hiç olmamasından daha iyi olduğunu vurgulamaktadır. Bu basit ama önemli mesajların danışmanlık sırasında rutin olarak hastalara iletilmesi, halk sağlığında önemli bir fark yaratabilir.
Birleşik Krallık’ta “Making Every Contact Count” uygulamasına örnek olarak Snacktivity™ araştırma programı verilebilir. Snacktivity™, halkı gün boyunca kısa ama sık aralıklarla, orta-yoğun ve yüksek yoğunlukta fiziksel aktivite ve kas/güç temelli egzersiz yapmaya teşvik eder. Bir “aktivite atıştırmalığı” genellikle 2-5 dakika sürer. Tasarım gereği Snacktivity™, gün boyunca uzun süreli oturma süresini bölmeye doğal olarak yardımcı olur ve düzenli fiziksel aktivite atıştırmalıklarına katılımı teşvik eder. Snacktivity™ örnekleri arasında hızlı yürüyüş eşliğinde sohbet etmek, asansör yerine merdiven kullanmak, köpeği hızlı bir yürüyüşe çıkarmak, diş fırçalarken baldır kaldırma hareketleri yapmak gibi aktiviteler yer alır. Snacktivity™, tüm sağlık profesyonellerinin farklı sağlık bağlamlarındaki danışmanlıklarında hastalara teşvik edebileceği basit bir mesaj olarak geliştirilmiştir. Snacktivity™, bireylerin fiziksel yetenekleri ve geçmişleri ne olursa olsun fiziksel aktiviteyi yeni ve motive edici bir formatta teşvik etmeye odaklanır ve ekipman gerektirmez. Snacktivity™’nin günlük yaşam aktivitelerine entegre edilerek uygulanabilir olması, onu neredeyse herkes için erişilebilir hale getirir. Aile hekimleri, hemşireler, diş hekimleri, fizyoterapistler ve ergoterapistler, Snacktivity™’yi danışmanlıklarında teşvik etmeleri için eğitim almıştır ve bazı esnekliklerle randevu planlamasında işe yaradığını bildirmişlerdir.
Ancak Making Every Contact Count yaklaşımını uygulamada bazı engeller olabilir. Örneğin, sağlık profesyonellerinin hastalarla bu tür konuşmaları yapacak yeterli danışmanlık süresine sahip olmaması bir engel olabilir. Ayrıca, sağlık profesyonelleri genellikle önleyici tıp konularını danışmanlıklarında gündeme getirmekten kaçınabilirler, çünkü hastalara en iyi nasıl destek sağlayacaklarını bilememekten veya yanlış anlaşılma riskinden endişe duyabilirler. Sağlık profesyonellerinin hastalarla bu tür konuşmaları yapacak beceri ve özgüvene sahip olmaları, hasta ilişkilerinin güvenilirliğini korumak açısından oldukça önemlidir. Sağlıkla doğrudan ilişkili olmayan nedenlerle sağlık profesyonellerine danışan hastalarla fiziksel aktiviteyi teşvik etmek, bağlamdan kopuk ve uygunsuz görünebilir. Örneğin bir diş hekimi genellikle hastalarıyla fiziksel aktiviteyi konuşmaz, çünkü bu konu ağız sağlığı ile doğrudan ilgili değildir; ama Snacktivity™ programında bu tür diyaloglar gerçekleşmektedir. Yine de sağlık profesyonellerinin bu tür kısa sağlık müdahalelerini hastalarına sunma konusunda rahat hissetmeleri önemlidir ve bu, eğitim ve pratikle geliştirilebilir.
Sağlık profesyonelleri için Making Every Contact Count yaklaşımının (Snacktivity™ gibi) uygulanmasına yönelik beş öneri:
- Danışmanlık randevularınızda yaşam tarzı değişiklikleri konusunu gündeme getirebileceğiniz anları düşünün. Örneğin, hastalarınıza haftada ne kadar fiziksel aktivite yaptıklarını sormak ve gün içinde Snacktivity™’yi dahil edebilecekleri zamanları belirlemelerine yardımcı olabilirsiniz.
- Hastalarınızı kendi topluluklarında fiziksel olarak aktif olabilmeleri için yönlendirebileceğiniz kaynakları keşfedin.
- Hastalara etkili sağlık davranışı değişikliği mesajları sunma becerilerinizi geliştirmek için ülkenizde veya çevrimiçi olarak sunulan eğitim fırsatlarını araştırın. Birleşik Krallık’tan iki faydalı örneği incelemek faydalı olabilir: Making Every Contact Count (MECC) ve Active Conversations.
- Danışmanlıklarınızda fiziksel aktiviteyi teşvik etme konusunda deneyimliyseniz, bu konuda kendini daha az güvende hisseden meslektaşlarınıza destek ve rehberlik sağlayabilirsiniz.
- Çalıştığınız yerde Making Every Contact Count’u savunan bir elçi olabilirsiniz. Eğer kıdemli bir lider veya sağlık yöneticisiyseniz, sağlık hizmetlerinizi gözden geçirerek bu yaklaşımın nasıl entegre edilebileceğini değerlendirebilirsiniz.
İngilizce aslından çeviren: Ulusal Editör Selen Özbek, MS.c.
