Door Amanda Daley, Loughborough Universiteit, Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk en Ierland is het initiatief “Making Every Contact Count (MECC)” (in het vervolg Laat Ieder Consult Tellen) erop gericht om de duizenden consulten die dagelijks plaatsvinden tussen gezondheidswerkers en patiënten te gebruiken om gezonde gedragsveranderingen te bevorderen. Specifieker is Laat Ieder Consult Tellen erop gericht om gezondheidswerkers in staat te stellen en aan te moedigen om gebruik te maken van natuurlijk voorkomende gelegenheden in de routinepraktijk om kortdurende interventie voor gedragsverandering bij patiënten aan te bieden. Het succes van benaderingen zoals Laat Ieder Consult Tellen hangt af van de bereidheid van zorgverleners om deze gesprekken dagelijks tijdens consulten te voeren. Laat Ieder Consult Tellen is voor iedereen en is niet beperkt tot specifieke zorgverleners, zorgdiensten of patiënten. Om deze redenen kan Laat Ieder Consult Tellen ongelijkheden op gezondheidsgebied verminderen, gezien een inclusieve aanpak wordt gehanteerd waarbij alle patiënten deze ondersteuning krijgen tijdens consulten.

Het belang van het ondersteunen van mensen die inactief zijn om meer lichamelijk actief te worden, wordt steeds meer erkend als een belangrijk onderdeel van de rol van gezondheidsprofessionals. Bovendien zou één op de vier mensen actiever worden als ze advies kregen van een gezondheidswerker. Er is ook bewijs dat korte (1-2 minuten) interventies op het gebied van gezondheidsgedrag tijdens consulten effectief kunnen zijn. Laat Ieder Consult Tellen is belangrijk omdat mensen die regelmatig gebruik maken van gezondheidsdiensten en contact hebben met gezondheidswerkers, niet-overdraagbare ziekten (zoals hart- en vaatziekten, diabetes, chronische aandoeningen van de luchtwegen, geestelijke stoornissen en neurologische aandoeningen of kanker) hebben, of daarop het risico lopen, vaker inactief zijn.

Hoewel de richtlijnen aangeven dat volwassenen ten minste 150 minuten per week matig-intensief moeten bewegen, of 75 minuten intensief, of een combinatie van beide, worden nu ook korte stukjes lichaamsbeweging erkend als bijdrage voor de gezondheid. De richtlijnen stellen zelfs dat elke hoeveelheid lichaamsbeweging belangrijk is voor de gezondheid, en dat een beetje beter is dan niets. Het routinematig overbrengen van deze eenvoudige, maar belangrijke boodschappen aan patiënten tijdens consulten zou een aanzienlijk verschil kunnen maken voor de gezondheid van de bevolking over de hele wereld.

Een voorbeeld van waar Laat Ieder Consult Tellen wordt geïmplementeerd in het Verenigd Koninkrijk is het onderzoeksprogramma SnacktivityTM. SnacktivityTM moedigt de deelnemers aan om gedurende de hele week/dag deel te nemen aan korte maar frequente ‘snackmomenten’ van matig/intensieve lichamelijke activiteit en spieren/kracht gebaseerde activiteiten. Een ‘activiteiten snack’ duurt meestal tussen de 2-5 minuten. Door dit ontwerp moedigt SnacktivityTM op natuurlijke wijze aan om langdurig zitten gedurende de dag te onderbreken door deelname aan regelmatige fysieke activiteiten snacks. Voorbeelden van Snacktivity zijn stevige wandel gesprekken, de trap nemen in plaats van de lift, een extra stevige wandeling met de hond, kuitspieroefeningen tijdens het tandenpoetsen en squats terwijl je wacht tot de waterkoker kookt. SnacktivityTM is ontwikkeld als een eenvoudige boodschap die alle gezondheidswerkers aan patiënten kunnen overbrengen tijdens consulten in verschillende gezondheidscontexten. SnacktivityTM is gericht op het bevorderen van lichaamsbeweging in een vorm die nieuw en motiverend is voor de deelnemers, ongeacht hun fysieke mogelijkheden en achtergrond, zonder dat er apparatuur voor nodig is. Het potentiële gemak van het verzamelen van SnacktivityTM via activiteiten van het dagelijks leven maakt het voor bijna iedereen toegankelijk. Huisartsen, tandartsen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten en podotherapeuten zijn getraind om SnacktivityTM te promoten tijdens consulten en zij hebben gemeld dat het kan werken, met enige flexibiliteit in het maken van afspraken.

Natuurlijk kunnen er belemmeringen zijn bij het uitvoeren van Laat Ieder Consult Tellen, zoals het hebben van voldoende consulttijd om dergelijke gesprekken met patiënten te voeren. We weten dat zorgverleners terughoudend kunnen zijn om onderwerpen met betrekking tot preventieve geneeskunde aan te kaarten tijdens consulten, uit angst dat ze niet weten hoe ze patiënten het beste kunnen ondersteunen of uit bezorgdheid over het veroorzaken van ergernis. Ervoor zorgen dat zorgverleners de vaardigheden en het vertrouwen hebben om dit soort gesprekken met patiënten te voeren, is erg belangrijk om de integriteit van de relaties met patiënten te waarborgen. Het bevorderen van lichaamsbeweging bij patiënten die op consult komen om redenen die niets met gezondheidsgedrag te maken hebben, lijkt misschien niet op zijn plaats of ongepast. Een tandarts zou bijvoorbeeld gewoonlijk niet met patiënten over lichaamsbeweging praten omdat dit niets met mondverzorging te maken heeft, hoewel dit in het SnacktivityTM-programma wel gebeurt. Toch is het belangrijk om te erkennen dat gezondheidswerkers zich op hun gemak moeten voelen bij het geven van dit soort korte gezondheidsinterventies aan patiënten, maar dit kan worden bereikt met training en oefening.

Hier zijn vijf suggesties om te overwegen voor de implementatie van Laat Ieder Consult Tellen, zoals SnacktivityTM, door zorgverleners:

Praktische aanbevelingen

1.     Bedenk of er momenten in uw consulten zijn waarop het onderwerp van verandering van leefstijl ter sprake kan worden gebracht. Maak bijvoorbeeld van de gelegenheid gebruik om uw patiënten te vragen hoeveel lichaamsbeweging ze elke dag hebben en of er momenten in hun dag zijn waarop ze SnacktivityTM kunnen gebruiken.
2.     Onderzoek of er lokale mogelijkheden zijn waar u uw patiënten kunt doorverwijzen naar extra ondersteuning en middelen om lichamelijk actief te zijn in hun omgeving.
3.     Kijk naar trainingsmogelijkheden in je eigen land of online om je vaardigheden te ontwikkelen in het geven van effectieve gezondheidsboodschappen aan je patiënten. Hier zijn twee voorbeelden uit het Verenigd Koninkrijk die nuttig kunnen zijn: Making Every Contact Count en Active Conversations.
4.     Als u ervaring heeft met het stimuleren van lichaamsbeweging tijdens consulten met uw patiënten, kunt u collega’s helpen en ondersteunen die zich misschien minder zelfverzekerd voelen om dit te doen.
5.     Je zou een ambassadeur op je werk kunnen zijn om Laat Ieder Consult Tellen te promoten. Als je een senior leider of een gezondheidsmanager bent, zou je je gezondheidsdiensten opnieuw kunnen bekijken om te zien hoe ze geïntegreerd kunnen worden. 

[vertaald door Isabellle Maussen en Denise van Rijen]